گردشگری (خراسان رضوی)
- معرفی اجمالی (تاریخچه):
با توجه به چند وجهی بودن مساله گردشگری و ضرورت نگاه چند رشتهای (ابعاد کالبدی- فیزیکی، اجتماعی، فرهنگی، و اقتصادی) به آن و فقدان نهاد متمرکز پژوهشی در حوزه مطالعات گردشگری، پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی به منظور تمرکز پژوهشهای تخصصی و تولیدات علمی گردشگری، متناسب با نیازهای اساسی و اسناد فرادستی کشور از مهر ماه 1389 با کسب موافقت اصولی از دفتر مرکزی فعالیت تخصصی خود را آغار نموده است. سند چشمانداز ایران 1404 و برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، سند توسعه استان خراسان رضوی مصوب 1387 هیأت محترم وزیران، سند چشمانداز آستان قدس رضوی، طرح چشمانداز و الگوی عمومی توسعه و عمران کلانشهر و مجموعه شهری مشهد مقدس و سند چشمانداز توسعه و عمران کلانشهر مشهد در افق ۲۰ ساله از جمله اسنادی هستند که به اهمیت موضوع گردشگری و به ویژه گردشگری مذهبی و زیارت در شهر مشهد توجه داشتهاند.
- زمینه های فعالیت:
- توجه به نیازهای استان و شهر مقدس مشهد در تشخیص مسائل پژوهشی و راهبردهای اتخاذشده از پژوهش ها
- تدوین شبکه برنامه پژوهشی نظام مند و بین رشته ای در خصوص گردشگری مذهبی پایدار
- اولویت زمینه پژوهشی گردشگری مذهبی با توجه به زمینه های اجتماعی فرهنگی، اقتصادی و مدیریت و برنامه ریزی شهری
- توجه به کاربردی نمودن نتایج پژوهش ها و فعالیت اعضا در زمینه تقویت سیاست پژوهی در حوزه گردشگری
- رئوس فعالیت های مهم پژوهشکده:
- انجام طرحهای پژوهشی بنیادی، کاربردی و توسعهای چند رشتهای در زمینۀ گردشگری
- تولید و انتشار دانش تخصصی گردشگری (تألیف و ترجمه کتب تخصصی، انتشار مجله علمی- پژوهشی تخصصی)
- برگزاری سمینارهای پژوهشی در حوزۀ مسائل گردشگری با حضور پژوهشگران، مدیران و کارشناسان
- برگزاری کارگاههای تخصصی
- چاپ دوفصلنامه علمی پژوهشی «مطالعات اجتماعی گردشگری» با دریافت امتیاز علمی- پژوهشی از وزارت علوم (سایت نشریه http:// journalitor.ir) و نمایه شده در ISC و SID
- انجام 541 طرح پژوهشی خاتمهیافته یا در حال انجام در حوزههای تخصصی که 81 طرح آن در زمینۀ گردشگری است.
- چاپ 210 مقاله در نشریات علمی
- ارائه 270 مقاله در کنفرانسها و همایشها
- تألیف و یا ترجمه 51 کتاب
- برگزاری 57 کارگاه تخصصی
- برگزاری همایش بینالمللی علمی راهبردی گردشگری جمهوری اسلامی ایران؛ چالشها و چشماندازها
- تدوین شبکه برنامه پژوهشی تخصصی گردشگری
- گروههای پژوهشی:
- جامعه شناسی گردشگری (شروع فعالیت سال 1374)
- مدیریت و برنامه ریزی گردشگری (شروع فعالیت سال 1381)
- اقتصاد گردشگری (شروع فعالیت سال 1383)
- مراکز خدمات تخصصی:
- مرکز خدمات تخصصی گردشگری
- توانمندیهای علمی، تخصصی و پژوهشی:
- انجام مطالعات بنیادی و کاربردی در سه حوزۀ جامعهشناسی گردشگری، برنامه‌ریزی و مدیریت گردشگری، حوزۀ اقتصاد گردشگری
- تهیه و تدوین طرحهای توسعه (بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت) در سه حوزۀ جامعه شناسی گردشگری، برنامه‌ریزی و مدیریت گردشگری، حوزۀ اقتصاد گردشگری
- ایجاد بانک‌های اطلاعات مکانی فضاهای گردشگری و تحلیل‌های فضایی مکان‌محور با استفاده از GIS
- ارزیابی و برنامه‌ریزی فضایی گردشگری
- انجام مطالعات مدیریت و برنامه‌ریزی بافت‌های تاریخی و با ارزش گردشگری
- انجام پژوهشهای کاربردی و توسعهای در زمینه‌های اکوتوریسم، ژئوتوریسم، گردشگری الکترونیک، گردشگری فرهنگی و مذهبی
- انجام پژوهشهای کاربردی و توسعهای در زمینۀ گردشگری سلامت و پزشکی
- امکان‌سنجی و ارزیابی اقتصادی سرمایه‌گذاری در سایت‌های گردشگری
- شناسایی و تهیۀ آلبوم‌های سرمایه‌گذاری
- برگزاری کارگاههای تخصصی در حوزههای مختلف جامعه شناسی گردشگری، برنامه‌ریزی و مدیریت گردشگری، اقتصاد گردشگری
- تهیۀ آمار و اطلاعات گردشگری و حساب‌های اقماری
- مطالعات اقتصاد گردشگری در حوزههای مختلف گردشگری، اعم از گردشگری مذهبی، گردشگری سلامت، اکوتوریسم، گردشگری تاریخی و فرهنگی، گردشگری شهری، گردشگری صنعتی-تجاری، گردشگری روستایی و ...
- گروه پژوهشی توسعه پایدار شهری و منطقه‌ای
گروه پژوهشی توسعه پایدار شهری و منطقه‌ای با هدف انجام طرحها و مطالعات توسعه ای و کاربردی در زمینه توسعه پایدار شهری و منطقه ای، نخستین گروه بین رشتهای در گروههای علوم انسانی جهاددانشگاهی است. سابقه فعالیت این گروه از دهه هفتاد آغاز شده و تاکنون طرحهای بسیاری در حوزه شهری و منطقه ای استان و کشور انجام داده است. تمرکز اصلی این گروه در دو زمینه اصلی مطالعات آمایش سرزمین و سکونتگاههای غیررسمی در استان خراسان رضوی و شرق کشور است. تخصص‌های مختلف اعضای گروه (در زمینه‌های سیستم اطلاعات جغرافیایی، معماری و شهرسازی، شهر اکولوژیک، توسعه و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، فقر، بازارهای مالی، مطالعات اجتماعی زنان، بررسی مسائل و آسیب‌های اجتماعی، توسعه کشاورزی، بازار کار و ...) به همراه سابقه‌ی پژوهشی بلندمدت اعضا، امکان انجام طرحهای کلان و بین رشتهای را ایجاد کرده است.
- جهت گیری پژوهشی
- انجام مطالعات مرتبط با آرمانهای توسعه پایدار (اهداف هزاره بویژه در بخش سکونتگاههای انسانی)
- شناسایی مسایل و مشکلات شهری در بخشهای مختلف اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی
- ارزیابی و پایش برنامه ها و طرحهای توسعه ای در سطح خرد و کلان شهری و منطقه ای
- انجام مطالعات آمایش سرزمین با توجه به تجربیات گروه در شرق کشور
- مطالعات توانمندسازی و توسعه سکونتگاههای غیررسمی در شرق کشور
- انجام تحقیقات کاربردی در زمینه موضوعات نوین آینده نگاری(شهری-منطقه ای)
- مطالعات و تحقیقات میان رشته ای اجتماعی-اقتصادی و کالبدی شهری
- مطالعات مرتبط با شهر هوشمند،شهر اکولوژیک ، شهر خلاق و استانداردهای سبز در موضوعات شهری
- مطالعات مربوط به همگامی با برنامه های جهانی توسعه پایدار و بومی سازی شاخصها و اهداف برنامه ها در شرق کشور
- امکان سنجی، پتانسیل یابی و مکانیابی پروژه ها و کاربری ها شهری و منطقه ای
- مطالعات هماهنگی و مدیریت همگرا و یکپارچه شهری
- مطالعات بررسی و تحلیل تغییرات کاربری اراضی با استفاده از داده های GIS و RS
- توانمندیها و فعالیتها
- انجام مطالعات کلان کالبدی و اقتصادی اجتماعی توسعه شهری و منطقه ای
- تدوین اسناد و مطالعات راهبردی و استراتژی توسعه شهری
- مطالعات و پروژه های شهر سبز و ساختمان سبز
- سناریونگاری و آینده نگری
- عدالت فضایی و مطالعات مکانیابی
- نابرابری‌های منطقه ای و برنامه ریزی اقتصادی
- اقتصاد محیط زیست و اقتصادی انرژی
- طراحی و ارائه الگوی شهر اکولوژیک و سبز
- سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور
- بررسی رفاه و تامین اجتماعی
- مطالعات حمل و نقل شهری
- مطالعه سرمایه اجتماعی و تحولات فرهنگی وآسیبها و انحرافات اجتماعی
- طراحی و مدلسازی در حوزههای تامین مالی، برنامه‌ریزی، عرضه و تقاضای کالا و خدمات
- ارزیابی اقتصادی پروژه‌های خُرد و بررسی امکان احداث پروژه‌های متوسط و کلان شهری
- برگزاری کارگاههای تخصصی و نشست‌های علمی در زمینه نرمافزارهای تخصصی جغرافیاب و برنامه ریزی شهری، اقتصاد و جامعه شناسی شامل: GIS و RS و سناریو نگاری و SPSS و SPSS – Eviews – R – SDSS - COMFAR
- طرحهای پژوهشی انجام شده و شاخص
گروه توسعه پایدار شهری و منطقه‌ای، پیشینه‌ی پژوهشی گسترده به لحاظ انجام طرحهای شاخص و کلان شهری و منطقه‌ای دارد که از آن جمله می‌توان به طرحهای ذیل اشاره کرد:
- رتبه نخست طرح های پژوهشی استان خراسان رضوی: طرح آمایش استان خراسان رضوی، 1392
- رتبه نخست طرح پژوهشی از طرف سازمان شهرداریها و دهیاری های کشور: آمایش کلانشهر مشهد، 1393
- طرح برتر مطالعات آمایش استان خراسان رضوی در بین استانهای کشور از نگاه سازمان برنامه و بودجه،1395
- توانمندسازی ساکنان سکونتگاههای غیررسمی شهر چابهار
- پژوهشی پیرامون اکوپارکهای شهری
- ارزیابی و پایش برنامه عملیاتی منطقه 11 شهرداری
- نشانی سایت: itor.ir
-
آدرس: مشهد، میدان آزادی، پردیس دانشگاه فردوسی، سه راه علوم تربیتی، پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی
تلفن 31997501-051
نمابر31997502-051