بررسی ریترکت مقالات در مجلات فارسی توسط SID

به گزارش روابط عمومی مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی (SID)، مجلات معتبر پس از انتشار مقاله نیز به رصد آن می‌پردازند و در صورتی‌که مخاطب مقاله گزارش خطایی ارسال کند و یا اینکه سردبیر مجله یا ناشر متوجه اشتباهی در مقاله شوند، اقدام به بازپس‌گیری آن می‌کنند. این عمل باعث کم شدن خطا در علم خواهد شد.. به همین دلیل، بسیاری از مقالات بازپس‌گیری شده متعلق به ناشرانی هستند که بالاترین شاخص تأثیر را دارند مانند: نیچر (Nature).

در مجلات فارسی، بازپس‌گیری یا Retract مقاله علیرغم اینکه در برخی موارد توسط سردبیران متخصص و متعهد به انجام می‌رسد، اما برچسب Retract روی آن قرار نمی‌گیرد و مقاله به‌صورت کامل از مجله علمی حذف می‌شود. بنابر داده‌های پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی (SID)، مقاله‌ای با برچسب ریترکت در مجلات داخلی وجود ندارد. این در حالی‌ست که مشخص شدن مقالات Retract شده باعث دقت بیشتر نویسندگان و سایر ارکان نشریه علمی در انتشار مقاله‌های علمی شده و استانداردهای نشر علم در کشور را ارتقاء می‌دهد.

ابطال مقاله توسط مجله علمی و اعلام دلایل Retract مقاله در مجلات فارسی از چند منظر تأثیرگذار است:

1- باعث یادگیری نویسندگان و محققان جهت نگارش استاندارد مقاله علمی می‌شود.

2- اعتبار علمی مجله نزد مخاطبان آن را افزایش می‌دهد.

3-0باعث جلو گیری از ترویج رسم یا عادت غلط می‌شود.

یکی از راه‌های اینکه سردبیران مجلات فارسی بتوانند مقاله‌ای را Retract کنند این است که از مخاطبین خود بخواهند در صورتی‌که در مقاله‌ی مجله با مشکل یا مشکلاتی مانند داده‌های تکراری، دستکاری داده، داوری جعلی و یا هر نوع اشتباهی مواجه شدند، آن را با سردبیر مجله به اشتراک بگذارند. به مجلات فارسی پیشنهاد می‌شود که آدرس ایمیل سردبیر مجله را در جایی که مخاطب به راحتی به آن دسترسی داشته باشد، قرار دهند تا ارتباط با مخاطب ساده‌تر شود. همچنین، پیشنهاد می‌گردد سردبیران مجلات فارسی، بعد از گزارش یک خطا در مقاله‌ی منتشر شده، بدون اغماض و سوگیری به بررسی آن پرداخته و سپس مقاله را سلب اعتبار کنند. سردبیران مجلات فارسی در نظر داشته باشند که بازپس‌گیری مقاله نه تنها اعتبار مجله را افزایش می‌دهد، بلکه باعث می‌شود نسخه‌ی علم بروز شده‌ای در اختیار محققان قرار گیرد.

یکی از دلایل بازپس‌گیری مقالات، انتشار مقاله‌ی یکسان در دو مجله است. از آنجاکه سن مجلات فارسی کمتر از مجلات بین‌المللی است و استانداردهای آن در ابتدای انتشار مطابق با استانداردهای بین‌المللی نبوده است، این خطا در شمارگان قدیمی‌تر مجلات دیده می‌شود.

از آنجاکه مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی(SID) مقالات مرتبط فارسی در سایت خود را بروزرسانی کرده است، مشخص شد که تعدادی از این مقالات با عناوین یکسان در دو یا چند مجله منتشر شده‌اند. بنابراین، به سردبیران مجلات پیشنهاد می‌شود در صورتی‌که نیاز به شناسایی مقالات تکراری در مجلات خود دارند، با آدرس الکترونیکی dataanalytics@sid.ir مکاتبه کنند.