از درمان سرطان و ناباروری تا اصلاح نژاد دام

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی به نقل از ایسنا، دکتر محمدرضا صادقی گفت: باید خدمات این مراکز از لحاظ کیفی افزایش پیدا کند تا هزینه‌ای که زوجین می‌کنند هدر نرود. به همین علت مراکز درمان ناباروری آماده هستند که به این گروه از جامعه که تعدادشان هم کم نیست کمک کنند که نه تنها یک بچه بلکه چندین فرزند داشته باشند تا بخشی از آن نیروی جوانی را که کشور برای سازندگی به آن‌ها نیاز دارد تأمین کند.

وی در خصوص استفاده از اقلام مصرفی با کیفیت پایین گفت: تمام مراکز به دنبال این هستند که بهترین برند اقلام مصرفی را خریداری کنند ولی گاهی اوقات شرکت‌ها می‌گویند این برند خاص را نداریم و مراکز مجبور می‌شوند از برندهای دیگر خرید کنند. گاهی اوقات هزینه برخی کالاها افزایش می‌یابد و در مقابل هزینه یک کالای دیگر پایین است. از طرف دیگر چون هزینه‌ها بالا رفته پس مراکز هم نمی‌توانند هر مبلغی که می‌خواهند را از بیمار بگیرند.

صادقی ادامه داد: در پژوهشگاه ابن‌سینا و بسیاری از مراکز دیگر، جهت گیری به این سو است که بهترین محصولات خریداری شوند ولی گاهی اوقات می‌بینید که شرکت در یک برهه زمانی می‌گوید این کالا وجود ندارد یا از گمرک ترخیص نشده، سعی ما بر این است که حداقل ذخیره سه تا شش ماهه‌ای را داشته باشیم تا در برهه‌های زمانی مختلف خدای ناکرده با مشکلی مواجه نشویم اما اگر زمانی دولت بخواهد تأمین اعتبار نکند و برندهای خوب محصولات موردنیاز ما وارد کشور نشود بالطبع مراکز حتماً به سمت برندهایی که کیفیت پایین‌تری دارد گرایش پیدا خواهند کرد.

رئیس پژوهشگاه ابن‌سینا درباره بودجه‌ای که دولت برای حمایت از زوجین نابارور اختصاص داده نیز گفت: از آن جایی که یکی از خواسته‌های به‌حق مردم در سفرهای استانی از زمان دولت هفتم و هشتم این بود که هزینه درمان ناباروری را ندارند دولت با وزارت بهداشت تعامل کردند و قرار شد که یک ردیفی در بودجه سالانه در خصوص حمایت از زوجین نابارور دیده شود. بخشی از این بودجه را دانشگاه‌ها صرف تجهیز مراکز درمان ناباروری کردند و الان دیگر تقریباً در تمامی مراکز استان‌ها مراکز درمان ناباروری داریم.

وی افزود: یک بخشی از این تجهیز مراکز به مدد همان بودجه‌ای بود که از همین محل تأمین شد و یک بخشی از بودجه هم قرار شد در اختیار زوجین نابارور قرار گیرد که یک بار به طور رایگان درمان را انجام دهند. بخشی از دانشگاه‌ها اعلام کردند که ما این بودجه را در اختیار زوجینی قرار می‌دهیم که زیر نظر سازمان بهزیستی یا کمیته امداد قرار دارند. در بودجه ۹۸ اطلاعی ندارم که چنین چیزی وجود دارد یا نه.

صادقی ادامه داد: به تازگی نیز شنیده می‌شود که بنیاد برکت وابسته به ستاد اجرایی فرمان حضرت امام، ستادی را تحت عنوان ستاد احسان ایجاد کرده است. هدف ستاد احسان این است که طبق فرمایشات رهبری از زوجین نابارور مستمند حمایت کنند. یک راه این است که پول این درمان به زوجین داده شود و یک راه دیگر هم این است که این ستاد با مراکز درمان ناباروری تعامل داشته باشد. راه‌های مختلفی وجود دارد که مراکز درمان ناباروری تقویت شوند و به طور حتم بایستی در تقویت مراکز هم مراکزی که به لحاظ کیفیت کار نتایج قابل‌قبولی دارند تقویت شوند. می‌توان چند مرکز خاص را انتخاب کرد و زوجین ناباروری که نیاز مالی دارند را به آن مراکز ارجاع داد البته باید بحث رانت هم که گاهی ما شاهدش هستیم وجود نداشته باشد و مراکزی که شاخص‌های عملکردی خوبی دارند انتخاب شوند. سود اصلی این کار را زوجین نابارور می‌برند که نتیجه‌اش همان باروری و صاحب فرزند شدن است.

وی در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به نام‌گذاری سال به نام سال "رونق تولید" گفت: جهاد دانشگاهی همواره این شعار را سرلوحه کار خود قرار داده و ما در نهایت باید به سمت ایجاد فناوری‌ها و گسترش فناوری‌هایی برویم که مبتنی بر نیاز کشور است و این شعار را واقعاً جهاد دانشگاهی در سال‌های گذشته نیز محقق کرده است. در سالیان دور هدف و آمال اعضای هیئت‌علمی ما این بود که بتوانند مقالاتی چاپ کنند که در بهترین ژورنال‌های دنیا چاپ شود. مقاله یک محصول فرعی است. اصل و اساس این است که ببینیم با کاری که داریم انجام می‌دهیم چه نیازی را مرتفع می‌کنیم. در حوزه‌های بیوتکنولوژی بسیاری از این نتایج زمان می‌برد تا خود را نشان دهد ولی برنامه‌هایی که در طول سالیان گذشته همکاران در گروه‌های مختلف شروع کرده بودند دارد به ثمر می‌رسد و بسیار امیدوارکننده است.

امکان تشخیص تمام بیماری‌های ژنتیکی والدین

رئیس پژوهشگاه ابن‌سینا در ادامه صحبت‌های خود به ارائه توضیحاتی درباره مهندسی بافت و سلول‌درمانی پرداخته و با اشاره به اینکه این حوزه‌ها از دیگر بخش‌هایی است که پژوهشگاه ابن‌سینا در آن فعالیت می‌کند، اظهار کرد: سرمایه‌گذاری طولانی مدتی روی حوزه مهندسی بافت و سلول درمانی انجام شده و این پژوهشگاه در حال اخذ مجوز برای استفاده‌های درمانی در این حوزه است.

وی ادامه داد: وقتی نتایج کارآزمایی نشان دهد که موفقیت‌آمیز است در مرحله بعد باید مجوز استفاده از آن تکنولوژی در سطح وسیع اخذ شود. نتایج حاصل از کارآزمایی‌های بالینی ما عالی بوده است. مرحله بعدی که در پیش داریم این است که باید فضاهای تمیزی (clean room) که ایجاد کردیم توسط سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت تأیید شود تا در حوزه‌های درمانی استفاده شود.

دبیر انجمن جنین شناسی و بیولوژی تولیدمثل ایران با بیان اینکه در حال حاضر در پژوهشگاه ابن سینا امکان تشخیص هر گونه بیماری ژنتیکی‌ای که در والدین قابل تشخیص باشد و احتمال بروز در فرزند وجود داشته باشد، میسر شده، گفت: درصد زیادی از هزینه‌ی دارویی که در کشور صرف می‌کنیم فقط برای چند قلم محدود است که برای بیماران دارای بیماری خاص استفاده می‌شود.

وی ادامه داد: اگر با بررسی‌هایی که صورت می‌گیرد مانع از تولد این افراد شویم هزینه‌ای که بر دوش وزارت بهداشت و درمان وجود دارد شدیداً کاهش پیدا می‌کند. اکنون هر بیماری که در والدین بتوانیم تشخیص دهیم در جنین هم قابل تشخیص است و در نتیجه می‌توانیم مانع از تولد فرزندان با بیماری‌های ژنتیکی شویم. در حوزه‌های تشخیص و بحث سرطان نیز روش‌های تشخیصی را دنبال می‌کنیم ولی این مباحث نیاز به زمان دارد. یک دارو وقتی در جایی که با منابع عظیمی اداره می‌شود تولید می‌شود از شروع کارآزمایی بالینی تا زمان استفاده عمومی از آن بیش از ۱۰ سال زمان نیاز است. ما که منابع محدودی برای حمایت از طرح‌ها داریم به طور قطع زمان بیشتری نیاز داریم ولی تمام تلاش ما این است که محصولاتی که در حوزه تشخیص و درمان سرطان داریم سریع‌تر مسیر خود را طی کند.

تغییرات نرخ ارز و افزایش تقاضا برای جنین گوساله

صادقی در بخش دیگری از صحبت‌های خود در خصوص فعالیت‌های پژوهشگاه ابن‌سینا، به ارائه توضیحاتی درباره اصلاح نژاد دام پرداخت و اظهار کرد: در حوزه اصلاح نژاد دام و تولید جنین‌هایی که از نژادهای اصلاح شده هستند فعالیت‌هایی صورت گرفته است. بیشتر گاوهایی که در داخل کشور داریم قریب به اتفاق از نژاد هولشتاین است که چربی شیر آن نسبت به گاوهایی که نژادشان اصلاح شده خیلی پایین‌تر است.

وی ادامه داد: در شیر نژاد هولشتاین حدود سه درصد چربی وجود دارد ولی ما نژادهایی داریم که شش تا هفت درصد چربی در شیرشان وجود دارد. اگر ما بخواهیم این نژادها را وارد کنیم در حد میلیون‌ها دلار هزینه خواهد داشت ولی تکنولوژی که ما اینجا ارائه دادیم این است که اگر یک گاو به مرحله زایمان برسد می‌تواند چهار تا پنج گوساله دیگر را در طول حیات خود ایجاد کند ما با استفاده از تکنولوژی تولید جنین بر اثر لقاح خارج رحمی می‌توانیم در یک دوره زمانی بین شش ماه تا یک سال ۶۰ الی ۷۰ جنین گوساله بگیریم که از اینها با یک موفقیت قابل قبول می‌توان حدود ۳۰ تا ۴۰ گوساله زنده تولید شود.

صادقی افزود: یعنی از یک گاو می‌توان ۴۰ گوساله گرفت. این تکنولوژی بومی شده و اکنون این خدمت را ارائه می‌دهیم. بسیاری از جنین‌هایی که تولید کردیم متقاضیان مختلف دارد. تغییرات نرخ ارز و ممانعت از واردات برخی کالاها باعث شده متقاضی برای جنین بسیار زیاد باشد. هدف ما هم همیشه در جهاد دانشگاهی این است که یک تکنولوژی را بومی کنیم و به تولید محصول برسد و در قالب یک شرکت کار خود را ادامه دهد. جلساتی نیز با معاونت علمی ریاست جمهوری داریم درباره اینکه چه طور می‌توان از شرکت‌های دانش‌بنیان در این حوزه حمایت کرد.