اولین همایش ملی چالش های فرآروی زنجیره ارزش گیاهان دارویی و معطر برگزار شد

دکتر محمد حسین لباس چی، دانشیارمؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشوردر آیین اختتام این همایش ملی با بیان این‌که مطالعات نشان می دهد بیش از نیمی از غذای مردم جهان در ۷۲ درصد از اراضی زراعی تولید می‌شود، افزود: این نشان میدهد عمده گیاهان تولیدی وابسته به آب باران هستند.

وی بااشاره به مسئله کم ابی و استفاده از کشت دیم در تولیدات کشاورزی اظهار کرد: کشاورزی دیم ظرفیت تامین غذای مردم را با افزایش بهره وری دارد.

دانشیارمؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشوربا اشاره به اهمیت مدیریت آب و روش‌های این مدیریت گفت: افزایش بهره‌وری اراضی دیم، بهبود مدیریت حاصلخیزی خاک و گسترش کمی از عوامل موثر در مدیریت آب است.

دکتر لباس چی با بیان این‌که برای ارتقای کشاورزی در دیمکاری نقش عمده‌ای برای آب در نظر گرفته می‌شود، تصریح کرد: سرمایه گذاری باید به سمت بهبود مدیریت آب انجام شود در غیر این صورت روان آب‌ها سبب فرسایش خاک وکمبود رطوبت خاک شده و عملکرد را کاهش می‌دهند لازم است از طرق مختلف آب باران حفظ شود تا در اختیار گیاه قرار گیرد.

وی با اشاره به اهمیت تولید و کشت گیاهان دارویی در مناطق خشک و شرایط کم آب تصریح کرد: گیاهان دارویی در پایداری محیط زیست موثر بوده اراضی شیبدار را حفظ کرده و مانع فرسایش خاک می شوند همچنین ارزش افزوده تولید گیاهان دارویی به مراتب بیشتر از سایر گیاهان است.

دکترلباس چی تاکید کرد:  باید برداشت از عرصه طبیعی کمتر شود و نیاز صنایع، داروسازی از منابع طبیعی نمیتواند از طریق برداشت از عرصه طبیعی تامین شود باید این کمبود از طریق کشت در مزارع آبی و دیم تامین شود.

وی با اشاره به اهمیت مدیریت مهندسی جمع آوری آب گفت: در محصولات دیمی و در حوزه آبخیز راهبرد حداکثری دسترسی  گیاه به آب در ریشه با مهندسی جمع آوری آب فراهم می‌شود.

دکتر محمد حسین کریم دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی تهران، عضو هیأت مؤسس انجمن علمی توسعه روستایی ایران  نیز در این همایش بابیان این‌که همواره تغییرات جوی و مخاطرات طبیعی اجتناب ناپدیر است، و همه ساله خسارات فراوانی به کشاورزان وارد می کند، افزود: در کنار مخاطرات اقلیمی چالشهای زمینی نیز محصولات کشاورزی را تهدید می کند اما سازگاری با مخاطرات و مدیریت چالش‌ها از اهمیت فراوانی برخوردار است که بحت بیمه محصولات کشاورزی از جمله یکی از این مدیریت های ضروری است.

دکتر کریم با بیان این‌که یکی از چالش‌های بر سر راه زنجیره تولید بازار رسانی محصولات کشاورزی،تغییرات جوی است،گفت: تغیرات جوی سبب تغییرات اکوسیستمی شده این تغییرات سبب آسیب دیدن محصولات کشاورزی و در نهایت سبب میشود امنیت غذایی به مخاطره بیافتد.

دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی تهران بااشاره به شرایط تامین امنیت غذایی اظهار کرد: موجودیت،در دسترس بودن،قابل استفاده بودن و پایداری محصول از شرایط امنیت غذایی است.

وی بابیان این‌که یکی از چالش‌های مکمل در بخش کشاورزی ایران متکی بودن به کشاورزی مبتنی بر آبیاری است،گفت: متکی بر آبیاری بودن محصولات کشاورزی در کشوری نیمه خشک مثل ایران یک چالش مکمل برای زنجیره تولی،عرضه و صادرات محصولات کشاورزی است.

دکتر کریم بااشاره به مشکلات عمده در سهم ناچیز ایران در گیاهان دارویی گفت: ضعف نظام بازار رسانی و بازاریابی بین المللی،هزینه های زیاد فرایند بسته بندی تبدیلی و زنجیره تولید تا صادرات،عدم هماهنگی بین بخش‌های تولیدی و صنایع فراوری تبدیلی و صادرات و وجود رقابت های مخرب،ناکارآمدی زنجیره ارزش و عرضه بین بازارهای داخلی و خارجی،فعال نبودن دیپلماسی خارجی در تامین بازارهای هدف مناسب،عدم برخورد موثر با صادر کنندگان متخلف و قلابی و فقدان همکاری دولت در عرصه های مختلف از جمله مشکلات عمده این حوزه بشمار می آید.

همچنین دکتر محمد باقر رضایی رییس انجمن گیاهان دارویی ایران در این همایش با بیان اینکه کشور ایران کشوری بسیار غنی و دارای تنوع آب و هوایی است، افزود: متأسفانه سرمایه گذاری عظیم و حرکت مثبت سریع و جهشی در راستای توجه به گیاهان دارویی در کشور انجام نشده است با وجود اینکه مصرف گیاهان دارویی از قدیم الایام در این کشور متداول بوده و ایران در حوزه تجارت این گیاهان نیز سبقه خوبی دارد.

وی گفت:متاسفانه به ارزش افزوده ای که هر گیاه دارویی دارد توجه نشده است اما در کشورهای دیگر در این حوزه فعالیت‌های خوبی شده است.

وی با بیان اینکه متاسفانه حفاظت از گیاهان دارویی امروزه در کشور فراموش شده است افزود: باید برداشت از عرصه قطع شود و به تولید این گیاهان دارویی توجه بیشتری شود.

دکتررضایی تصریح کرد: گیاهان دارویی سرمایه ای ارزشمند هستند که ارزش افزوده فراوانی دارد لازم است که برای تجاری سازی این محصول قدم‌های خوبی برداشته شود.

وی اظهار کرد: زنجیره ارزش در کشور ایران فراموش شده و با وجود اینکه حلقه های بسیار تفکیک شده ای در کشور در این حوزه وجود دارد اما زنجیره ای کامل وجود ندارد باید مورد توجه قرار گیرد.

وی بااشاره به تجاری سازی محصولات تصریح کرد: توجه به کیفیت، عرضه به موقع و کنترل محصولات عامل موفقیت در تجاری سازی محصولات است.

دکتررضایی بر اهمیت بحث آموزش در فرآوری گیاهان دارویی تاکید کرد و گفت: در این راستا به مسئله آموزش کمتر توجه شده است در حالی که این آموزشها باید از دوران مدارس و مهدهای کودک باید آغاز شود.

دکتر رسول پیرمحمدی دبیر کمیته علمی این همایش با بیان این‌که از دیر باز ماده موثره گیاهان دارویی و تاثیر آن بر سلامت و اقتصاد مردم مورد توجه بوده افزود: طبق تحقیقات به واسطه عوارض زیادی که داروهای شیمیایی دارند باعث شده امروزه توجه به گیاهان دارویی و روی آوری به سوی مصرف این گیاهان بیشتر شود.

وی با بیان این که تحقیقات نشان می دهد که کشورهای چین، آلمان و آمریکا سهم بسیار زیادی در تولید و صنعتی کردن گیاهان دارویی دارند افزود:  سهم کشور ایران با وجود استعدادهای فراوان در حوزه تولید، توسعه، صادرات و اشتغال‌زایی در حوزه گیاهان دارویی بسیار کم بوده است.

وی ادامه داد: منابع علمی و اقتصادی اعلام کرده‌اند ارزش گیاهان دارویی یک تریلیون دلار است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ این ارزش به ۵ تریلیون دلار برسد.

دکتر رسول پیرمحمدی با بیان این‌که سرعت حرکت کشور در مسیر تولید و گسترش گیاهان دارویی اگرچه کند است و مسیر طولانی برای صنعتی شدن در این حوزه باید طی شود افزود: میزان تولیدات گیاهان دارویی از ۱۰۰ هزار تن در سال به ۳۰۰ هزار تومان در سال ۹۸ رسیده است که نشان دهنده حرکت خوبی در این مسیر است.

وی با اشاره به حلقه گمشده زنجیره ارزش تولید گیاهان دارویی تصریح کرد: مسئله تامین نهاده‌ها، ضعف شناسایی تولید گیاهان دارویی، ضعف فرآیندهای فرآوری محصولات و بازاریابی برای فروش در بازارهای داخل و خارج کشور از جمله حلقه های گمشده این زنجیره محسوب می‌شود که با برگزاری همایش‌های این چنینی در صدد هستیم معضلات اصلی و مشکلات و حلقه‌های گمشده این زنجیره ارزش شناسایی و رفع شود.

پیرمحمدی با اشاره به برگزاری همایش علمی پژوهشی گیاهان دارویی توسط این دانشکده افزود:  تازمان ارسال قانونی مقالات به وب سایت همایش گیاهان دارویی ۱۴۵ مقاله علمی و پژوهشی از محققین دریافتند که از این تعداد ۱۳۴ نقل و مورد تایید داوران قرار گرفت.

وی افزود: این همایش در سالجاری به علت رعایت پروتکل‌های بهداشتی با رویکرد مجازی برگزار شد و در دو پنل تخصصی فراوری و بازاریابی گیاهان دارویی و پنل تخصصی تامین نهاده و تولید گیاهان دارویی برگزار شد که  تعداد کل مقالات فرستاده شده از سراسر کشور ۱۴۵ مورد بود که تعداد۱۳۱  مقاله پذیرفته شد  و ۱۹ مورد سخنرانی و۱۱۵ مقاله بصورت پوستر ارایه شده است.