دغدغه مدیران "رسیدن به دانش و فناوری" نیست/ کیفیت محصولات ایرانی از چینی بالاتر است/ ایرادات کیت‌های تشخیصی کرونا باید رفع شود

«دکترحمیدرضا طیبی» عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رییس جهاد دانشگاهی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در واکنش به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه جهاد دانشگاهی باید جایگاه خودش را پیدا کند و در پاسخ به این سوال که اکنون جهاد دانشگاهی چه جایگاهی دارد؟ گفت: ما سال ۱۳۹۳ با مقام معظم رهبری دیداری داشتیم و اشاره ایشان به این بود که جهاد نقش خود را در پیاده‌سازی نقشه جامع علمی کشور مشخص و با مسئولان مذاکره کند تا مأموریت‌ها به آنها داده شود. یکی از مباحثی که به طور طبیعی حدود ۲۰ سال است، مرتب تذکر می‌دهند بحث توسعه اقتصاد کشور، توسعه تولید ملی، اتکا بر توان کشور، توسعه علمی و فناورانه و مسائلی از این دست است.

وی بیان کرد: بعد از دیدار با مقام معظم رهبری ما این موضوع را در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای راهبردی پیاده‌سازی نقشه جامع علمی مطرح کردیم و بحث‌های طولانی شد. در نتیجه هفت مأموریت برای جهاد دانشگاهی در نظر گرفته شد که این هفت مأموریت دو موردش در حوزه توسعه علمی و فناورانه بود؛ یک بحث این بود که ما باید در خریدهای خارجی انتقال فناوری داشته باشیم؛ به تعبیر دیگر باید در مقابل بازاری که ما به خارجی‌ها واگذار می‌کنیم، امتیاز انتقال فناوری بگیریم. جهاد دانشگاهی می‌تواند در چند حوزه صنعتی کشور مسئول انتقال این فناوری‌ها، جذب و فهم آن باشد.

رییس جهاد دانشگاهی گفت: ما می‌توانیم ارتقاء آن فناوری را در سطح ملی و بین‌المللی متعلق به خودمان کنیم و بقیه نیازهای کشور را بر اساس فناوری که به دست آوردیم، انجام دهیم، به طور مثال صنعت حمل و نقل ریلی ما در درون شهر و بین شهری توسعه خوبی دارد و متروها  و قطارهای بین شهری در حال زیاد شدن هستند. حتی قرار است خطوط جدید برقی احداث کنیم و حجم زیادی خرید خارجی انجام شود. در مقابل این خریدها انتقال تکنولوژی می‌تواند صورت بگیرد و بقیه کارها را خودمان باید انجام دهیم که جهاد می‌تواند متولی این انتقال فناوری باشد.

طیبی خاطرنشان کرد: همچنین در موضوع توسعه بومی فناوری و رفع وابستگی‌های فناورانه کشور گفتیم، چند مأموریت کلان به جهاد دانشگاهی واگذار شود تا جهاد بتواند این مأموریت‌ها را با استفاده از همه ظرفیت‌های کشور از جمله دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش بنیان انجام دهد. به عنوان مثال جهاد دانشگاهی می‌تواند مسئولیت چند زنجیره خاص مثل نفت، گاز و پتروشیمی را به عهده بگیرد و بگوییم که در صنعت نفت جهاد دانشگاهی متولی حوزه توسعه فناوری در حوزه بالادستی نفت شود؛ این حوزه بالادستی نفت ممکن است موضوع کار روی مخازن نفت، زیاده برداشت یا تجهیزات مورد نیاز این صنعت باشد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: یا به عنوان مثال جهاد دانشگاهی می‌تواند در حوزه پزشکی و در شاخه سلول درمانی متولی توسعه فناوری باشد و به چند دانشگاه و مراکز تحقیقاتی مأموریت بدهد. به تعبیر دیگر جهاد دانشگاهی می‎تواند پژوهش محور حرکت کند.

وی بیان کرد: ما در جوامع هدفمان می‌توانیم بسیاری از فناوری‌ها را در قالب آموزش‌های مهارتی معرفی کنیم و توان جوانان را ارتقاء دهیم و هم به آنها کمک کنیم. همچنین می‌توانیم تجهیزات فناورانه‌مان را به کشورها صادر و افراد را با روش‌های حل مشکلات آشنا کنیم.  این در قالب یک مأموریت هفت ماده‌ای تصویب شد و با کمک دولت و مجلس به برنامه ششم توسعه بردیم، ولی متاسفانه هنوز اجرایی نشده است.

طیبی در خصوص علت اجرایی نشدن طرح ماموریت‌هایی که جهاد توانایی انجام آن را دارد، گفت: احساس ما این است که صاحب دانش و فناوری شدن هنوز دغدغه مدیران ما نیست؛ در واقع دغدغه بیشتر آنها اجرای یک پروژه است، تا این که پروژه حتما با دانش و فناوری و تجهیزات خودمان ساخته شود. حوزه اجرایی ما بیش از همه به دنبال انجام یک پروژه و زودتر خدمات دادن است تا این که برایشان منشأ فناورانه مهم باشد.

رییس جهاد دانشگاهی در پاسخ به این سوال که با توجه به شرایط کنونی؛ شیوع کرونا و اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه ایران آیا توان داخلی افزایش پیدا کرده است یا خیر؟ گفت: رجوع به توان داخل بیش از گذشته است، می‎توانیم بگوییم هم به خاطر تحریم‌ها و هم به خاطر اینکه شیوع کرونا رفت و آمد به خارج را متوقف کرده، رجوع به توان داخلی بیشتر شده است. البته ما سال به سال توسعه فناورانه و ارتباطاتمان را توسعه می‌دهیم. امیدواریم اینها صرفا بابت این شرایط و فشارها نباشد که با رفع آن دوباره به حالت قبلی‌مان برگردیم و بر اساس باور و اعتقاد به توان داخل باشد.

وی اضافه کرد: یک مشکل دیگری که وجود دارد این است که باید یک سری زیرساخت‌ها را فراهم سازیم، تا برای کسانی که به داخل اعتماد ندارند و به خرید خارجی علاقه دارند، بهانه‌ای وجود نداشته باشد. ما باید زیرساخت‌های آزمایشگاهی را خیلی قوی کنیم تا کسی که محصولی می‌سازد، طبق استانداردهای مورد نظر کارفرما، استانداردهای ملی و بین‌المللی تجهیزات خود را تست کند و وقتی گواهی تایید کیفیت گرفت، تا کسی که اعتماد ندارد بتواند به محصولات داخل اعتماد کند و حتی کسی که به خرید خارجی علاقه دارد و شیطنت می‌کند، جلوی راهش گرفته شود.

طیبی گفت: در غیراینصورت و اگر زیرساخت‌ها قوی نمی‌شوند؛ وزارت صنعت، معدن و تجارت روی تعرفه خریدهای خارجی کار کند و آن تعرفه‌ها را برای حمایت از خرید محصول داخل بالا ببرد. اینها اتفاقاتی است که قانونا می‌توانیم پیش بینی کنیم.

وی در واکنش به اینکه  انتقاد نسبت به تولید داخل وجود دارد از جمله کیت‌های تشخیصی که در کشور تولید شده است، گفت: آزمایشگاه‌های مرجع ما باید این ایرادات را به تولیدکنندگان بگویند. خود ما یکی از تولید کنندگان کیت هستیم که الان آن را به یک شرکت دانش بنیان واگذار کردیم. ایرادات باید شفاف گفته شود تا رفع گردد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: باید شفاف گفته شود استانداردهای ما این است یا مشخصه کیت خارجی فلان چیز است و فلان ویژگی را دارد. اینها شفاف نیست؛ چون معتقدیم در خیلی از جاها کیفیت محصول ما از کیفیت محصول چینی بالاتر است و متاسفانه اکنون به غیر از محصولات چینی محصولات دیگری در بازار کشور نداریم، اما این شفاف‌سازی بیان نمی‌شود. از این علاقه به خرید خارجی باعث می‌شود بی دلیل روی محصولات داخلی چنین مارک‌هایی زنند تا سود بیشتری ببرند. البته کیت‌های چینی برای ورود به بازار ایران کیت‌های گرانی نیست.

طیبی گفت: باید اینها را به ما بگوییم، ما از جمله کسانی هستیم که به شدت علاقه داریم به صراحت به ما گفته شود که مشکل کیت‌هایمان چیست و باید این مشکل را در مقایسه با کیت‌های خارجی رفع کرد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص طرح تربیت جنسی که در این شورا مورد بحث بوده است، گفت: مباحث کرونا باعث شد مدت زیادی جلسات شورای عالی انقلاب فرهنگی به تعویق بیافتد و مباحث دیگری در اولویت قرار گرفت. این طرح یک بار به صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی آمد و در آنجا مطرح شد و گفتند باید روی آن کار کارشناسی صورت گیرد و وزارتخانه‌های مرتبط با صاحب‌نظران بنشینند و طرح نهایی را به شورا بیاورند که هنوز فرصت آن در شورا فراهم نشده است.