آخرین وضعیت اجرای ۵۴ طرح‌‌ فناورانه در جهاددانشگاهی/ نقش ویژه نخبگان جوان در اجرای طرح‌های فناورانه

به گزارش روابط عمومی جهاددانشگاهی، دکتر محمدرضا پورعابدی مشاور رییس و دبیر هیات امنای جهاددانشگاهی  و معاون سابق پژوهش و فناوری این نهاد در آستانه فرارسیدن هفته پژوهش که در سال جاری 19 تا 25 آذرماه برگزار می‌شود، آخرین وضعیت این حوزه در جهاددانشگاهی را تشریح کرد.

در ادامه متن گفت‌وگو با دکتر پورعابدی را ازنظر می‌گذرانید:
 

در حال حاضر چه تعداد پژوهشگر در گروه‌های پژوهشی و مراکز خدمات تخصصی حوزه پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی مشغول فعالیت هستند؟

هم‌اکنون تعداد نیروی انسانی شاغل در حوزه پژوهشی جهاددانشگاهی 3642 نفر است که از این تعداد 1642 نفر پژوهشگر (469 نفر هیئت‌علمی و 1173 نفر غیر هیئت‌علمی) که در گروه‌های پژوهشی و مراکز خدمات تخصصی فعالیت می‌کنند.

در یک سال گذشته رشد و توسعه تحقیقات جهاددانشگاهی چگونه بوده است؟ و این نهاد چه دستاوردهای مهم پژوهشی و فناورانه در سطح ملی و یا بین‌المللی داشته است؟

از میان 306 طرح پژوهشی آغازشده در سال 1400، تعداد 40 عنوان مربوط به طرح‌‌های داخلی مصوب شورای بررسی نهایی طرح‌های معاونت پژوهش و فناوری، 92 طرح مربوط به طرح‌‌های داخلی واحد / پژوهشگاه‌ / پژوهشکده‌ها و 174 طرح مربوط به طرح‌‌های کارفرمایی بوده است.

همچنین در این سال تعداد 347 طـرح پـژوهشی اختتام یافته است که 45 عنوان آن مربوط بـه طـرح‌‌های مصوب شورای بررسی نهایی طرح‌های معاونت پژوهش و فناوری، 147 عنوان مربوط به طرح‌‌های داخلی واحد / پژوهشگاه‌ / پژوهشکده‌ها و مابقی (155 طرح) در زمره طرح‌‌های پژوهشی کارفرمایی بوده است.

پژوهشگران این نهاد در این مدت، نتایج تحقیقات خود را به‌عنوان مقاله و کتاب در مجلات و مجامع معتبر علمی داخلی و خارجی منتشر کرده‌اند.  درمجموع 755 عنوان مقاله را در مجلات معتبر علمی – پژوهشی داخلی و خارجی به چاپ رسانده؛ 358 عنوان مقاله را در سمینارهای علمی داخلی و خارجی (به‌صورت شفاهی و پوستر) ارائه داده‌ و 60 کتاب حاصل از نتایج تحقیقات علمی و پژوهشی را منتشر کرده‌اند و 33 اختراع را  به ثبت رساندند.

تاکنون چه تعداد از طرح‌های فناورانه جهاددانشگاهی که اجرای آنها چند سالی است آغازشده به بهره‌برداری رسیده‌اند؟ وضعیت سایر طرح‌ها چگونه است؟

طرح‌های فناورانه جهاددانشگاهی از سال 98 با 31 طرح آغاز شد و در سال 99 به 49 طرح افزایش یافت و در سال 1400 به 74 طرح رسید. متأسفانه به دلیل مشکلات ارزی و مالی از این تعداد درمجموع 15 طرح آغاز نشد. چهار طرح به‌طور کامل خاتمه یافته و این سبد پروژه در حال حاضر با 54 طرح در حال انجام است. از این تعداد 10 طرح بالای 80 درصد پیشرفت داشته است.

با توجه به تحریم‌های ظالمانه با قدری تأخیر مواجه شده‌ایم، لیکن متخصصان جهاددانشگاهی علی‌رغم مشکلات، با بومی‌سازی و در مواقع خاص، با مدیریت تحریم‌ها توانستند اجرای طرح‌ها را با پیشرفت قابل‌توجهی پیگیری کنند.
این 54 پروژه فناورانه در حوزه‌های فنی و مهندسی (33 طرح)، علوم پزشکی (11 طرح)، کشاورزی و منابع طبیعی (9 طرح) علوم انسانی و اجماعی (2 طرح) در حال اجرا است که وضعیت پیشرفت و دستاوردهای برخی از این طرح‌ها به‌صورت خلاصه به شرح زیر است:

در سال 1401 نیز اعتباری معادل 78 میلیارد برای این منظور در نظر گرفته‌شده است که اقدامات اخذ اعتبار در حال پیگیری است ولی هنوز محقق نشده است.

علوم پزشکی:
در حال حاضر در زمینه علوم پزشکی 6 طرح فناورانه در حوزه‌های مختلف شامل: تولید محصولات پانسمان با محوریت زخم پوش‌ها، تولید داروها و آنزیم‌های  نوترکیب، تولید تجهیزات و مواد مصرفی آزمایشگاهی در درمان ناباروری، و نیز تشخیص و درمان سرطان در دست اجرا است که درمجموع پیشرفت قابل‌توجهی داشته‌اند. این طرح‌های عبارت‌اند از "کسب دانش فنی و تولید کیت انجماد و ذوب جنین و محلول شستشو"، "تکمیل دانش فنی تولید کیت حساسیت به شیمی‌درمانی برای کاهش هزینه‌های درمانی سرطان"، "تدوین دانش فنی و بومی‌سازی تولید زخم پوش‌های پرمصرف در داخل کشور (فوم، هیدروفایبر،آلژینات)"، "طراحی و تولید کیت سنتز CDNA"، "تولید آنزیم تریپسین با کاربردهای تحقیقاتی، صنعتی و بالینی در اشل آزمایشگاهی و نیمه‌صنعتی"، "تولید لاین سلولی CHO ترشح کننده داروی نوترکیب داربی پویتین" که از این میان طرح اول باتمام رسیده، و طرح دوم نیز  در مراحل پایانی کسب مجوز از مراجع ذی ربط است. طرح‌های فناورانه جدید حوزه پزشکی در حیطه های ویروس درمانی سرطان های پیشرفته ، درمان ناباروری از طریق سلول‌های بنیادی، درمان زخم‌های مزمن با استفاده از حامل‌های هیدروژلی و نیز طرح نوآورانه طراحی مدل استقرار شبکه ملی توسعه سالمندی در کشور مراحل ابتدایی ارزیابی و تصویب را می‌گذرانند.

فنی و مهندسی:
در حوزه علوم پایه و فنی مهندسی در حال حاضر تعداد 34 طرح مصوب و فعال‌شده است که از میان آن‌ها 18 طرح در سال 98، 5 طرح در سال 99، 10 طرح در سال 1400 و یک طرح در سال جاری مصوب شده که برخی از آن‌ها در حال اجرا بوده و برخی دیگر نیز اختتام پیداکرده‌اند.  از میان طرح‌های فوق‌الذکر که در طول این مدت به ثمر نشسته می‌توان از طرح‌های "تکمیل دانش فنی و ساخت سیستم رانش یک دستگاه قطار هفت واگنه مترو"، "تکمیل دانش فنی تولید کربن اکتیو  از قیر طبیعی"، "طراحی و ساخت واحد قابل‌حمل تولید نشاسته حفاری باقابلیت تحمل دمایی زیاد"، "کسب دانش فنی 9 سایز مته‌های حفاری دندانه‌ای"، "تولید مواد شیمیایی پرمصرف صنایع نفت و گاز" و "تدوین دانش فنی استحصال نیکل و کبالت از منابع معدنی کشور: طراحی و اجرای واحد پایلوت" و "ساخت ابرخازن الکتروشیمیایی بر پایه ترکیبات نانومتخلخل کربنی" نام برد که کلیه شرح خدمات و تعهدات طرح‌ها توسط واحدهای مجری به انجام و اتمام رسیده و در حال حاضر در مرحله تجاری‌سازی فناوری و تولید انبوه محصولات حاصل از اجرای طرح‌ها می‌باشند.
علاوه بر طرح‌های اشاره‌شده، طرح‌های "دستیابی به دانش فنی تولید مبدل‌های کاتالیستی پایه فلزی" و "طراحی و ساخت سیستم کنترل دور موتور 15 مگاوات ولتاژ متوسط" نیز در مراحل پایانی اجرای خود قراردارند.
 در خصوص سایر طرح‌های در دست اجرای حوزه علوم پایه و فنی مهندسی موارد ذیل قابل‌ذکر است:
از طرح‌های فناورانه مهم دیگر این حوزه، طراحی و ساخت پمپ‌های برقی درون‌چاهی است که کاربرد بسیار مهمی در حفاری چاه‌های نفت دارند. تجهیزات مهم مجموعه پمپ درون‌چاهی شامل الکتروموتور، VFD، سپراتور و ... به همت پژوهشگران و متخصصان این نهاد کاملا ساخته‌شده و سایر تجهیزات ازجمله پمپ و پروتکتور و بسترهای تست این تجهیزات نیز در مراحل طراحی و ساخت قرار دارند.
یکی دیگر از طرح فناورانه کاربردی و مهم این حوزه "کسب دانش فنی و تولید سه حلقه کویل دستگاه لوله مغزی سیار حفاری صنعت نفت و گاز" است که هم‌اکنون در حال اجراست. در همین خصوص و در راستای تجاری‌سازی و رفع بخشی از نیاز صنعت نفت به این محصول فناورانه، قراردادی به مبلغ 4,720,000 یورو با مدیریت پشتیبانی ساخت و تأمین کالای شرکت ملی نفت ایران جهت تولید تجاری آن منعقدشده است.
طرح مهم دیگر، "طراحی و ساخت سیستم نمک‌زدایی الکترواستاتیکی نفت به ظرفیت 50 هزار بشکه" است که در راستای اجرای قرارداد "خرید خدمات فرآورش نفت خام یادآوران جنوبی با استفاده تجهیزات فرآورشی سریع احداث کارخانه‌ای به روش ساخت، مالکیت و بهره‌برداری" با شرکت مهندسی و توسعه نفت تعریف‌شده است و در حال حاضر بخش طراحی و مهندسی آن انجام و به‌زودی وارد فاز ساخت خواهد شد. در همین راستا جهاددانشگاهی به‌منظور کسب دانش فنی پکیج نمک‌زدایی موفق به طراحی و ساخت سیمولاتور نمک‌زدایی با ظرفیت 25 بشکه در روز شده است.
همچنین نمونه‌های اولیه در راستای اجرای طرح‌های "دستیابی به دانش فنی و تولید مته‌های حفاری PDC"، "ساخت موتورهای هیدرولیکی درون‌چاهی حفاری سایزهای 8/1-2 و 4/3-6 اینچ" طراحی و ساخته‌شده و  در مرحله تست‌های میدانی می‌باشند که پس از موفقیت‌آمیز بودن تست‌های مربوطه و دریافت تأییدیه‌های لازم، تجاری‌سازی آنها در دستور کار قرار خواهد گرفت.
یکی دیگر از طرح‌های مهم این حوزه که با توجه به نیاز شرکت‌های خودروسازی به کاتالیست تعریف و در حال اجرا است، طرح فناورانه "تدوین دانش فنی ساخت مونولیت سرامیکی کاتالیست خودرو" بوده که در مرحله آماده سازی محل احداث کارخانه در استان یزد و نیز خرید و تحویل گیری تجهیزات و ماشین¬آلات خط تولید از کشور چین می باشد که پس از آن تست های گرم و راه‌اندازی خط تولید مونولیت سرامیکی آغاز خواهد شد. در راستای تکمیل زنجیره فناوری کاتالیست های خودرو، طرح " تولید فلزات پلاتین، پالادیوم و ردیوم به‌منظور استفاده در تولید 300 هزار عدد کاتالیست خودرو" تعریف‌شده است که این طرح نیز در مرحله تکمیل فعالیت‌های باقیمانده نظیر پایپینگ و تست های سرد و گرم بوده و پس از راه‌اندازی و انجام تست های مربوطه امکان بازیابی فلزات گران‌بها از کاتالیست های مستعمل خودرویی وجود خواهد داشت.
طرح مهم دیگر که موردنیاز شرکت‌های فولادسازی بوده و در این حوزه در دست اجرا می باشد، "ساخت و تولید کریستالیزاتور صنایع فولاد و ریخته‌گری" است که تاکنون یک ست از کریستالیزاتور موضوع طرح به شرکت فولاد مبارکه اصفهان تحویل‌شده و تست‌های مربوطه را با موفقیت پشت سر گذاشته است و در حال حاضر در مرحله تکمیل ساخت ست دوم آن می باشد.
طرح "تدوین دانش فنی طراحی و ساخت سیستم الکترونیکی کنترل موتور و گیربکس اتوماتیک خودرو" هم در ارتباط با نیاز صنایع خودروسازی تعریف‌شده و در همین راستا نیز قراردادی با شرکت نیرومحرکه جهت طراحی، ساخت و تولید TCU  گیربکس AMT6 به‌منظور تحویل 100.000 عدد TCU به مبلغ 4.000.000 یورو منعقد و توسط سازمان جهاددانشگاهی صنعتی شریف در حال اجرا می باشد. این طرح در مرحله ثبت سفارش و خرید نرم‌افزار و سخت‌افزارهای موردنیاز است.
سایر طرح‌ها مانند طرحهای "دستیابی به فناوری و تولید مدیاهای منسوج فیلترهای صنعتی هوا" و "تولید محصول میکروبی ازدیادبرداشت مخازن نفت باقابلیت حذف باکتری‌های SRB و کاهش H2S مخزن" نیز از پیشرفت مناسبی برخوردار بوده و در مرحله تأمین بخشی از تجهیزات موردنیاز جهت تولید می‌باشند.
در خصوص طرح‌های مصوب سال 1400، طرح فناورانه "طراحی و ساخت یک نمونه آنتن BTS هشت باندی به انضمام سامانه‌های مربوطه (5G)" در مرحله خریداری تجهیزات قرار داشته و طرح تا پایان سال خاتمه و آنتن ساخته‌شده به کارفرما (شرکت اپراتور همراه اول) تحویل داده خواهد شد. طرح‌های فناورانه دیگری نیز با توجه به شناسایی نیازهای ملی و منطقه‌ای در این حوزه تعریف‌شده است که ازجمله آنها "طراحی و ساخت سیستم رانش قطارهای پرسرعت"، "طراحی و ساخت اینورتر متمرکز توان بالا نیروگاه‌های خروشیدی"، "راه‌اندازی واحد تولیدی عصاره و مواد مؤثره سیر"، "استحصال لیتیوم از شورابه های معدنی"، "استحصال آلومینا از بوکسیت های کم عیار"، "شبیه سازی و اجرای شکافت هیدرولیکی در راستای تولید و ازدیاد برداشت نفت و گاز" و "دستیابی به دانش فنی و تولید فولاد زنگ نزن 316 LVM" هستند که در مراحل اولیه اجرایی و مطالعانی و تامین تجیهزات قراردارند.

کشاورزی و منابع طبیعی:
از 8 طرح فناورانه‌ای که در حوزه کشاورزی شروع شده است 1 طرح اختتام کامل و تجاری شده، 6 طرح (مکمل‌های ورزشی، آفت کش‌های گیاهی، داروهای گیاهی دامی، پروبیوتیک‌های پرکاربرد و داروی گاما) ازنظر کسب دانش فنی به نتیجه کامل رسیده‌اند و در مرحله اخذ مجوزهای لازم برای تولید است و 2 طرح نیز به دلیل بلند مدت بودن طرح در حال انجام است.

علوم انسانی و اجتماعی :
در حوزه علوم انسانی 5 طرح کلان (فناورانه) در سال 1400 در حوزه علوم انسانی با موضوعات"موج دوم پیمایش ملی خانواده" و "پیمایش ملی فرهنگ کار" از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی "پیمایش ملی رضایت از زندگی" از سوی سازمان خوزستان، "موج دوم پیمایش ملی ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارشناسی گردشگری در ایران" از سوی پژوهشکده گردشگری، "بررسی وضعیت شاخص‌های توسعه اجتماعی در کشور" از سوی گروه پژوهشی توسعه اجتماعی واحد مرکزی ، تصویب و به مرحله اجرا درآمده است. در حالی که در سال 1401 طرح‌های کلان "پایش وضعیت نظام کسب و کارهای دانش‌بنیان" از سوی واحد تربیت مدرس، "توانمندسازی سکونت‌گاه‌های غیررسمی" و "سیاست پژوهی رونق و حمایت از تولید" از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی، "توانمندسازی اجتماعی، فرهنگی، روانی و اقتصادی خانواده‌های آسیب‌پذیر" از سوی واحد علامه طباطبایی، "پیمایش ملی سلامت شهری" از سوی واحد اصفهان، و "تهیه حساب‌های اقماری گردشگری ملی و کاربردهای آن" از سوی پژوهشکده گردشگری خراسان رضوی تصویب گردید و در حال حاضر در حال تدوین پرپوزال تفضیلی می‌باشد. لازم به ذکر است در حوزه علوم انسانی با در نظر گرفتن ماهیت تحقیقات آن، دستاوردهای حاصل از اجرای پروژه های کلان، ارائه راهکار، راهبرد و چارچوبهای علمی و عملی در حل مسائل اصلی کشور است به همین منظور شناسایی دستگاه های حاکمیتی و مأموریت محور در زمره تلاشهای این دفتر می‌باشد.

چه برنامه ای برای تجاری سازی طرح‌های پژوهشی وجود دارد؟

تجاری‌سازی جهاد دانشگاهی به معنی تکمیل چرخه فناوری و به منصه ظهور رساندن نتایج طرح‌های پژوهشی و ارائه آنها به بازار نهایی است. بر این اساس پس از اجرای ایده‌های پژوهشی در قالب طرح‌های پژوهشی با بودجه‌های داخلی جهاددانشگاهی، نتایج اولیه مورد آزمون‌های مختلفی قرار می‌گیرد و در صورت لزوم در مقیاس‌های بالاتر با استفاده از بودجه‌های کارفرمایی یا حمایت‌های دولتی جهت آماده‌سازی ورود به بازار در قالب طرح‌های صنعتی یا نیمه‌صنعتی اجرا می‌شوند.
اجرای موفق این طرح‌ها و پس از دریافت استانداردها و مجوزهای لازم، در نهایت منجر به تولید نهایی محصول در مراکز خدمات تخصصی یا همکاری مشترک با شرکت‌های صنعتی تولیدکننده می‌شود. بخشی از حمایت‌ها جهت تجاری‌سازی نتایج طرح‌های تحقیقاتی در قالب طرح‌های فناورانه در جهاد دانشگاهی صورت می‌پذیرد.
 یکی از برنامه ها در تعیین اولویت برای انتخاب طرح‌های فناورانه و مجریان آن است که طرح‌هایی مورد حمایت قرار گیرد که نیاز بازار و مشکلات صنعت را در نظر گرفته باشند و نتایج آنها دارای تقاضای بالا در صنعت یا بخش عمومی باشد.
 دومین برنامه می‌تواند از طریق همکاری بین واحدی و هم افزایی پتانسیل واحدها در اجرای طرح‌های کارفرمایی صورت گیرد. حمایت‌های کارفرمایی بخش مهمی از بودجه‌ لازم جهت تجاری‌سازی نتایج طرح‌های انجام شده در جهاد دانشگاهی را شامل می‌شود. سومین برنامه هم می‌تواند با سوق دادن تولید محصولات نهایی درخدمات تخصصی و تجاری‌سازی آنها در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان با مشارکت اعضا و سهامدارن داخل و خارج مجموعه باشد.
همچنین یکی از بخش های مهم حوزه پژوهش در هر کشوری که به عنوان یکی از زیرساخت های امنیتی، رفاهی، اقتصادی و توسعه ای از آن نام برده می شود، تحقیق و پژوهش در حوزه سلامت است؛ تمرکز بر این حوزه به قدری اهمیت دارد که برخی کشورها آن را در اولویت برنامه های تحقیقاتی خود قرار داده و سرمایه های کلانی را هر ساله به آن اختصاص می دهند. در همین راستا تجاری سازی در حوزه پزشکی با حوزه های دیگر بسیار متفاوت بوده و از پیچیدگی و اهمیت خاصی برخوردار است.
 علوم پزشکی با سرعت در حال تحول است و این تحولات به ویزه در  تکنیک‌های درمانی کاملا محسوس است. امروزه روش‌های دارویی از جمله روش‌های پیشرفته در دنیا محسوب می‌شود. جهادانشگاهی که چندی است حرکت در جاده پر پیچ و خم تجاری سازی محصولات و خدمات سلامت را آغاز نموده است، تا حضور کاملا فعال و موثر در این مسیر راه زیادی را در پیش دارد که با تکیه بر نتایج تحقیقات  بعضا در مرز دانش خود، در صورت حمایت مسوولان امر به موفقیت در این راه بسیار امیدوار است.
هر یک از ساختارهای پژوهشی شکل گرفته در حوزه علوم انسانی نیز در جهت پاسخگویی به یکی از نیازهای جامعه و دستگاه های حاکمیتی و اجرایی است که در اسناد بالادستی این دستگاه ها قابل ردیابی است که با اجرای پروژه ها و مطالعات گسترده به این امر اهتمام می‌ورزند، در حوزه علوم انسانی، مفهوم کاربست یافته‌های پژوهشی و شناسایی و ارتباط با کارفرمایان و ذینفعان یافته‌های علمی طرح می‌باشد.

در جهاددانشگاهی به چه میزان به پژوهشگران جوان اعتماد می شود و از توان و سرمایه آنها در اجرای طرح‌های تحقیقاتی استفاده می شود؟

اصولا جهاددانشگاهی از ابتدای تاسیس با تکیه بر دانش، انگیزه و تعهد جوانان این مرز و بوم کار خود را آغاز کرده و همچنان از این سرمایه پر بار در کشور بهره برداری می کند. اگرچه برخی قوانین دست و پا گیر و محدودیت های مادی امکان بهره برداری از این منبع سرشار را تا حدودی مشکل کرده است.
به جرات می توان گفت که بخش عمده ای از پروژه های پژوهش و فناوری خرد و کلان جهاددانشگاهی هم‌اکنون با ارائه ایده از سوی جوانان پژوهشگر و توسط خود ایشان در حال انجام است.
بدنه گروه‌های پژوهشی از نخبگان جوان فارغ‌التحصیل دانشگاه‌ها تشکیل شده است و این بدنه همواره در حال نوسازی و تکمیل نیروهای خود بر اساس نیازهای علمی و پروژه‌های جدید تحقیقاتی است. تلاش می‌شود با مصاحبه با نخبگان توانمند و علاقمند به فعالیت در حوزه‌های پژوهشی، در هر پروژه ای افراد توانمند در قالب همکار پروژه جذب شوند و در صورت تمایل شخصی و مفید بودن در پروژه‌ها، به‌صورت هیأت علمی گروه‌های پژوهشی جذب بدنه تحقیقاتی جهاد دانشگاهی شوند.
 بنابراین تیم پروژه اغلب از محققین جوان و دانشگاهی تشکیل می‌شود و مجریان پروژه نیز یکی از اعضای هیأت علمی گروه‌های پژوهشی هستند که آن هم در اغلب موارد از همین نیروهای جوان انتخاب می‌شود. همچنین ایده‌های جوانان نخبه همکار گروه‌های پژوهشی در قالب طرحنامه‌های پژوهشی در شوراهای بررسی طرح‌های جهاد دانشگاهی مورد بررسی قرار می‌گیرند و در صورت برخورداری از توجیه و امکان‌سنجی فنی و اقتصادی لازم مورد حمایت قرار می‌گیرند.
ورود نیروهای جوان و با انگیزه به عنوان مجری یا ناظر بر طرحها در گروهها و مراکز خدمات تخصصی  از مولفه های جوان گرایی است که در جهاددانشگاهی تا حدودی به این موضوع توجه شده است.
گفتنی است در جهاددانشگاهی به صرف جوان بودن اعتماد نمی‌شود بلکه به جوانان نخبه‌ای که توان انجام امور پژوهشی با روحیه جهادی داشت باشند بها داده می‌شود.

آینده حوزه پژوهش و فناوری جهاددانشگاهی را چگونه ارزیابی می کنید؟

در سند چشم انداز کشور، دستیابی به جامعه برخوردار از دانش پیشرفته و توانا در تولید علم و فناوری، متکی به سهم برتر منابع انسانی و سرمایه اجتماعی در تولید ملی، دست یافتن به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی با تاکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم... مورد توجه قرار گرفته و سازمان ها و نهادهای علمی کشور ملزم به ایجاد بسترهایی برای تحقق مفاد سند شده اند.
 اما موانعی بر سر راه این حوزه حرکت بسوی اهداف عالیه آن را کند کرده است."مدیریت نظام علم، تحقیق و فناوری"، "مدیریت نظام پژوهش و پژوهشگران" و نیز چگونگی کاربرد نتایج تحقیقات در مسیر پیشبرد کشوراز جمله این موانع هستند.  در کشور نهادهای مختلفی در حوزه علم و فناوری مشغول فعالیت هستند که این امر گاه منجر به موازی‌کاری‌ها و تضادهای مختلف در سیاست‌گذاری شده است.
 یکی از بزرگ‌ترین مشکلات در کشور فقدان تعیین مأموریت‌های مشخص در حوزه‌های معین است. به‌عنوان‌مثال نهادی مانند جهاد دانشگاهی در وضعیت فعلی، دارای فعالیت‌هایی موازی با سایر نهادهای فعال در کشور است. درحالی‌که تعیین چند مأموریت محدود و مشخص در حوزه‌های معینی از فناوری کشور می‌تواند کارآمدتر باشد.
همچینین با توجه به پیشرفت روز افزون علم و فناوری در حوزه های مختلف به خصوص فنی مهندسی و علوم پایه که منجر به ایجاد نیازهای جدید خواهد شد، جهاددانشگاهی می بایست به جهت عقب نماندن از رقبای خود و پاسخ به نیازهای جدید کشور، ورود به عرصه های جدیدتر و همکاری و تعامل بیشتر با سازمانها را در دستور کار خود قرار دهد و از آنجایی که این نهاد یکی از گسترده ترین مراکز علمی-تحقیقاتی در کشور می باشد، بنابراین پتانسیل ورود زیر مجموعه های جهاددانشگاهی جهت ورود به عرصه های جدید علم و فناوری با در نظر گرفتن شرایط بازار و نیازهای موجود در کشور وجود دارد.
تنوع فعالیت ها در جهاددانشگاهی نشان از این دارد که این سازمان پتانسیل رشد و شکوفایی را در حوزه های مختلف صنعت و فناوری دارا بوده و و با توجه به پیشرفت کشور در صنایع مختلف و ایجاد نیازهای جدید و رسالت اصلی و محوری خود در دستیابی به فناوری های مورد نیاز صنایع استراتژیک کشور، می تواند مانند گذشته یاری رسان بخش صنعت باشد و با دستیابی به فناوری های کلیدی، توانایی و تعهد خود را به صورت جدی اثبات نماید که علاوه بر اینکه می باید بستر سازی مناسبی در این خصوص صورت پذیرد، مستلزم ارتباط هر چه بیشتر با مجموعه های خارج از جهاددانشگاهی و نیز همکاری های علمی و تخصصی با مراکز تحقیقاتی در حوزه ها و صنایع فناورانه است.
 لذا با مقدمه ای که بیان گردید اولویت و آینده پژوهش و فناوری در جهاددانشگاهی نگاه فناورانه، تمرکز بر نیاز صنعت، فعالیت در حوزه های مورد نیاز بازار، تدوین دانش فنی فناوری های استراتژیک و کلیدی مورد نیاز کشور و ایجاد کسب و کار پایدار در حوزه پژوهشی خواهد بود که برای رسیدن به این هدف اقدامات ذیل در دستور کار این معاونت قرار داشته و در برنامه هفتم توسعه جهاددانشگاهی این موضوع همانند گذشته مورد توجه قرار خواهد گرفت. آینده حوزه پژوهش و فناوری را باید در استفاده از نتایج و خروجی طرحها جستجو کرد و در این بین نیز نگاه کارشناسی به ارزیابی برنامه ششم و تدوین برنامه هفتم توسعه جهاددانشگاهی اهمیت پیدا می کند. انتخاب درست زمینه‌های فعالیت پژوهشی در واحدهای سازمانی، تدوین دقیق شبکه‌های برنامه و اجرای صحیح طرح‌ها و برنامه‌های پژوهشی می‌تواند تضمین‌کننده آینده پژوهش و فناوری جهاد دانشگاهی باشد.
همچنین دفتر تخصصی علوم انسانی، اجتماعی و هنر جها دانشگاهی در صدد است به جایگاه اول در گسترش پیمایش‌های طولی و توسعه تحقیقات میان‌رشته‌ای و فرارشته‌ای در حوزه علوم انسانی، اجتماعی و فرهنگی در سطح کشور دست یابد. یادآور میگردد که این حوزه از طریق اجرای طرح‌های کلان و پروژه‌سازی با ایجاد شبکه‌های همکاری در سطح کشور بصورت ملی به این هدف کلان و دورنمای ترسیم شده خواهد رسید. تعریف شبکه موضوعی حوزه علوم انسانی و تولیدات علمی میان رشته ایی از برنامه های آینده ما می‌باشد. موضوعات قابل توجه در این حوزه آسیب‌های اجتماعی، اسکان غیررسمی، خانواده، توسعه اجتماعی، گردشگری، آمایش سرزمین، کسب و کار و تعارض منافع است.